Thành phố thông minh (TPTM) là một trong những xu thế phát triển chủ đạo của các đô thị trên thế giới cũng như trong khu vực. Là một trong những quốc gia đón đầu xu hướng đó, Việt Nam đang có nhiều chuyển biến tích cực cả về chính sách, môi trường đầu tư lẫn việc nghiên cứu, triển khai và ứng dụng thực tế tại các tỉnh, thành.

Xử lý chất thải rắn bằng hệ thống điện rác

Điện rác (còn được gọi là điện từ chất thải) là một hệ thống sử dụng các công nghệ điện tử và thông tin để thu gom và xử lý rác thải. Điện rác giúp giảm thiểu rác thải và xử lý chúng một cách hiệu quả, góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe con người. Hệ thống điện rác giúp giảm thiểu lượng rác thải chôn lấp, giảm thiểu phát thải khí nhà kính và bảo vệ môi trường.

Điện rác là một phương pháp xử lý chất thải bằng cách sử dụng nhiệt độ cao để chuyển đổi thành năng lượng điện. Quá trình hoạt động của điện rác thông thường bao gồm các bước sau:

Thứ nhất, thu gom chất thải: Chất thải sinh hoạt và công nghiệp được thu gom và đưa vào nhà máy điện rác. Trong quá trình này, chất thải có thể được phân loại và tách ra để loại bỏ các vật liệu không thích hợp hoặc tái chế.

Thứ hai, xử lý và tiền xử lý: Trước khi đi vào quá trình cháy, chất thải cần được chuẩn bị và xử lý trước. Các bước tiền xử lý có thể bao gồm loại bỏ chất thải nguy hiểm, nghiền nhỏ chất thải để tạo ra kích thước đồng nhất và loại bỏ các vật liệu không cháy được như kim loại lớn.

Thứ ba, cháy chất thải: Sau khi qua bước tiền xử lý, chất thải được đốt trong lò đốt. Lò đốt có thể sử dụng các phương pháp như đốt không khí hoặc đốt không khí tiếp cận để tạo ra nhiệt độ cao. Quá trình cháy này giúp chuyển đổi chất thải thành tro và khí.

Thứ tư, sử dụng nhiệt: Nhiệt từ quá trình cháy được sử dụng để tạo hơi nước trong một hệ thống nồi hơi. Hơi nước này sau đó được dùng để tạo ra hơi nước áp suất cao, đi qua turbine và sản xuất năng lượng điện.

Thứ năm, xử lý khí thải: Trong quá trình cháy, khí thải hình thành bao gồm các chất gây ô nhiễm như khí CO₂, SOx và NOx. Các hệ thống xử lý khí thải được sử dụng để loại bỏ hoặc giảm thiểu các chất gây ô nhiễm này trước khi thải ra môi trường.

Cuối cùng, xử lý tro và chất thải còn lại: Sau quá trình cháy, tro và chất thải còn lại từ lò đốt được xử lý tiếp để tách ra kim loại và các vật liệu có thể tái chế. Tro có thể được sử dụng để sản xuất xi măng hoặc phân bón.

Điện rác và mối liên hệ với đô thị thông minh

VSD Holdings đang vận hành nhà máy điện rác kết hợp thu gom tại Bắc Ninh, với tổng mức đầu tư 74 triệu USD, quy mô xử lý rác 500 tấn/ngày đêm. Dự án này vận hành từ tháng 1/2024, công suất phát điện 11,6 MW, được viện trợ để bán tín chỉ carbon và kỳ vọng xử lý dứt điểm rác thải sinh hoạt của tỉnh này.

Tại hội thảo “NetZero - Môi trường và Năng lượng hướng tới đô thị không phát thải 2050” vừa diễn ra trong khuôn khổ Hội nghị thành phố thông minh (TPTM) Việt Nam - châu Á 2024, ông Lê Trọng Linh, Giám đốc dự án VSD Holdings cho biết: “Đối với một doanh nghiệp về môi trường, giá trị chúng tôi hướng đến là sự phát triển bền vững. Nhìn nhận những giải pháp môi trường liên quan đến việc phát triển đô thị thông minh, chúng tôi ghi nhận một số đóng góp như giảm khối lượng chôn lấp chất thải.

Hiện nay, tại Việt Nam số lượng bãi chôn lấp rác thải rất nhiều và với khối lượng rất lớn. Việc ứng dụng công nghệ phù hợp trong xử lý chất thải sẽ có lợi ích rất lớn tới việc đô thị phát triển bền vững.”

Theo chuyên gia này, việc thu thập dữ liệu trong quá trình phân loại đầu vào của rác thải rất quan trọng vì liên quan đến việc lựa chọn được phương án xử lý rác thải phù hợp. Dữ liệu từ việc phân loại đầu vào kết hợp cùng dữ liệu trong quá trình thu gom sẽ được áp dụng công nghệ số hóa, xây dựng lộ trình thu gom chất thải để cải thiện việc quản lý và điều hành dự án.

Về mối liên hệ giữa ứng dụng công nghệ nhằm đóng góp cho phát triển đô thị thông minh, ông Lê Trọng Linh nhấn mạnh vào 3 mục tiêu chính:

- Giảm lượng chôn lấp chất thải, cải thiện môi trường đô thị;

- Tận dụng năng lượng tái tạo từ xử lý chất thải bằng điện rác, góp phần cung cấp điện cho khu vực đô thị;

- Hỗ trợ giảm thiểu phát thải khí nhà kính, đóng góp vào lộ trình giảm thiểu phát thải của Việt Nam.

Một thành phố bền vững không chỉ cần quản lý rác thải và đảm bảo hiệu quả năng lượng, mà còn phải đối phó với biến đổi khí hậu. Đồng thời, việc bảo tồn và khôi phục các yếu tố lịch sử, thích ứng và quản lý rủi ro thiên tai cũng rất quan trọng. Thành phố bền vững cũng cần có không gian xanh, hệ thống giao thông đô thị thân thiện và phát thải thấp.

"TPTM chỉ là nơi đáng làm việc, chưa hẳn đáng sống nếu thiếu yếu tố bền vững", TS. Nguyễn Phương Nam, đánh giá viên quốc tế của Công ước khung Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC) chia sẻ./.